«Θα sας κυριεύσει ένας κόσμος, η ευτυχία, η πλησμονή, το ακατανόητο μέγεθος του σύμπαντος. Ζήστε για λίγο μέσα στα βιβλία αυτά, μάθετε από εκείνα ό,τι σας φαίνεται άξιο μάθησης, αλλά, πάνω απ' όλα, αγαπήστε τα» έγραφε ο Ρίλκε για τα βιβλία που μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Και αν όχι να αλλάξουν τον κόσμο, τουλάχιστον να μεταμορφώσουν μια πόλη, όπως έχουν βάλει στοίχημα, για έναν ολόκληρο χρόνο. Για όλους όσοι δεν το γνωρίζουν, από τον Απρίλη, συγκεκριμένα από τις 23, και για έναν ολόκληρο χρόνο η Αθήνα γίνεται η Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου, παίρνοντας τη σκυτάλη από τη Μαδρίτη.
Στόχος αυτού του θεσμού, που τελεί υπό την αιγίδα της UNESCO, είναι η πόλη να οδηγήσει τους πολίτες στην ανάγνωση και στην ανακάλυψη των διαδρομών των συγγραφέων, να τους θυμίσει ότι το βιβλίο δεν είναι για να μένει στο ράφι αλλά για να διαβάζεται, να κυκλοφορεί, να διαδίδεται. Η Αθήνα είναι η 18η πόλη που φιλοξενεί αυτό τον θεσμό και η επιλογή της έγινε ύστερα από πρόταση, και ανάλογο φάκελο, που κατέθεσε ο Δήμος Αθηναίων με το επιχείρημα ότι τα τελευταία χρόνια η πόλη μας όχι μόνο διαθέτει έντονη πολιτιστική σφραγίδα αλλά εξελίσσεται και σε ένα δυναμικό κέντρο φιλοξενίας τουριστών, καθώς και μεγάλου αριθμού μεταναστών.
Όπως δηλώνουν οι υπεύθυνοι της διοργάνωσης, «επιδίωξη είναι τα βιβλία να γίνουν αφορμή για συζητήσεις, debates και αναλύσεις ποικίλων θεμάτων, εμπνευσμένες πάντα από τον κόσμο του βιβλίου και του σύγχρονου προβληματισμού. Βιβλία με ρόδες, pop-up βιβλιοθήκες και μια κινητή βιβλιοθήκη θα σκορπίσουν και στα 7 διαμερίσματα της Αθήνας, δίνοντας μια μοναδική ευκαιρία σε κατοίκους και επισκέπτες να γευτούν και να απολαύσουν την περιπέτεια της γνώσης και της αφήγησης». Ο υπεύθυνος της διοργάνωσης, Γιάννης Τροχόπουλος, γνωστός από τη βραβευμένη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Βέροιας και πρώην διευθυντής του Κέντρου Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, μιλώντας στη LiFO, ξεδιπλώνει όλο το χρονικό: «Όταν στις αρχές Μαρτίου 2017 ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Γιώργος Καμίνης μου ανέθεσε την ευθύνη της διοργάνωσης "Αθήνα 2018 - Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου" είναι αλήθεια ότι ένιωσα πως το ταξίδι μου από τη Βέροια στην πρωτεύουσα της χώρας, που άρχισε το 2012, γινόταν ακόμη πιο περιπετειώδες και δημιουργικό. Σήμερα, λίγες μέρες πριν από την έναρξη της διοργάνωσης, νιώθω περήφανος για την πρωτοβουλία που πήρε ο δήμαρχος πριν από δύο χρόνια, υποβάλλοντας πρόταση στην UNESCO, ώστε να αναλάβει η Αθήνα αυτόν το θεσμό.
Πρέπει και μπορούμε όλοι μαζί να τα καταφέρουμε ώστε το νέο περιβάλλον ανάγνωσης και δημιουργικότητας που θα αναπτυχθεί να αγγίξει ολόκληρη την πόλη, κάθε ηλικιακή ομάδα, κάθε γεωγραφικό διαμέρισμα, κάθε κοινωνική κατηγορία − τους νέους αλλά και τους μεγαλύτερους, τους κατοίκους του κέντρου αλλά και των περιχώρων, ανθρώπους με υψηλό αλλά και χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, την πνευματική πρωτοπορία, αλλά κι εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που αισθάνονται απομονωμένα, τους ντόπιους αλλά και τους επισκέπτες της πόλης, τους τουρίστες, τους μετανάστες ή τους πρόσφυγες». Μόνο που δεν ήταν όλα εύκολα, καθώς η διοργάνωση δεν χρηματοδοτείται από την UNESCO αλλά από τον Δήμο Αθηναίων μέσω προγραμματικής σύμβασης που έχει υπογράψει με τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) και την Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών, και από χορηγίες, κυρίως από ιδρύματα. Όπως ήταν φυσικό, η οικονομική δυστοκία έφερε καθυστερήσεις, αλλαγές πλάνου και ομάδας, ενώ υπήρξαν και σχέδια που δεν ευοδώθηκαν. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του αρχιτεκτονικού σχεδίου για την κατασκευή μιας υψηλής αισθητικής και περιβαλλοντολογικών προδιαγραφών βιβλιοθήκης στην πλατεία Συντάγματος με ξεχωριστή διακόσμηση και ειδικό μωσαϊκό και την αρχιτεκτονική υπογραφή της Μάγδας Σγουρίδη, που θα έμενε στην πόλη της Αθήνας και θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως κινητή βιβλιοθήκη, εξυπηρετώντας διαφορετικές γειτονιές της πόλης. Ωστόσο, τα προβλήματα που προέκυψαν αναφορικά με το λειτουργικό κόστος και τη μελλοντική της στελέχωση δυσκόλεψαν την ευόδωση του σχεδίου κι έτσι την ανάγκη για κινητή βιβλιοθήκη θα καλύψει η Κινητή Βιβλιοθήκη της Βέροιας που αναμένεται να κατέβει στα μέρη μας γι' αυτόν το σκοπό. Επίσης, αρκετοί από τους εκδότες είχαν φανεί επιφυλακτικοί αναφορικά με την «Αθήνα 2018», αλλά δείχνουν σταδιακά να συγκατανεύουν σε μια διοργάνωση που θα έχει ως σημείο αναφοράς το βιβλίο. Η αλήθεια είναι ότι πολλή δουλειά έχει κάνει η κεντρική ομάδα που πλαισιώνει τον Γιάννη Τροχόπουλο, δηλαδή η Εριφύλη Μαρωνίτη και η Άννα Ρούτση (με τη βοήθεια και τη φροντίδα της Φιόνας Ανδρικοπούλου από το γραφείο Δημοσίων Σχέσεων του δημάρχου και του Βασίλη Κιμούλη), οι οποίες φαίνεται να έχουν επιδοθεί κυριολεκτικά σε έναν αγώνα δρόμου για να προλάβουν ημερομηνίες και δρώμενα.
Προφανώς, προσδοκούν ο ενθουσιασμός να ξεσηκώσει τον κόσμο της Αθήνας, τον χώρο του βιβλίου αλλά και τους πολίτες, τους επισκέπτες, τους ξένους και τους μετανάστες, αφού όλοι καλούνται να πάρουν μέρος στη γιορτή. Όπως δηλώνει η Εριφύλη Μαρωνίτη: «Η Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου του Δήμου Αθηναίων είναι μια μοναδική ευκαιρία να αναδείξει η Αθήνα τα πολλά, ίσως αντιφατικά, αλλά πάντως δημιουργικά πρόσωπά της.
Το στοίχημα ήταν να διαμορφωθεί ένα πρόγραμμα 12 μηνών, όσο το δυνατόν πιο πολυσυλλεκτικό και αντιπροσωπευτικό, που να συμπεριλαμβάνει τον αναγνωρισμένο μείζονα πολιτιστικό οργανισμό αλλά και μια άτυπη δημιουργική ομάδα νέων, τον βραβευμένο ξένο συγγραφέα αλλά και τον εργάτη του βιβλίου, τον ακάματο μεταφραστή αλλά και τον αιρετικό εικαστικό, πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες αλλά και αυτοσχέδιες βιβλιοθήκες σε ρόδες, ένα συναρπαστικό χαρμάνι που θα συγκινήσει και θα ταξιδέψει κατοίκους και επισκέπτες της Αθήνας στα σταυροδρόμια της επιστήμης και της φαντασίας, της ποίησης και της φιλοσοφίας, των κλασικών κειμένων και μιας ριζοσπαστικής πρωτοπορίας!». Εκτός από έναν χάρτη εκδηλώσεων που θα εμπλουτίζεται καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, η διοργάνωση «Αθήνα 2018 - Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου» διαθέτει ιστότοπο στα ελληνικά και στα αγγλικά (www.athens2018.gr) στον οποίο θα αναρτώνται όλες οι εκδηλώσεις, οι συνεργάτες, τα νέα, οι χώροι κ.λπ. του προγράμματος. Επίσης, υπάρχουν ήδη προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης Facebook και Instagram.
[lifo.gr]